بروزرسانی: 23 آذر 1404
تغذیه مادر شیرده برای افزایش وزن نوزاد؛ چی بخوره؟
به نظرتون چه حس شیرینی از مامانی مهم تره؟ وقتی نوزادتون رو توی آغوش می گیرید و می بینید چقدر قوی و پرانرژی رشد کرده است! اما همه مون می دونیم که گاهی وزن نوزاد کم مایه نگرانی می شه و سوال بزرگ اینه: "چی بخورم که وزن بچه م زیاد بشه؟" صادقانه بگم، من خودم این راه رو تجربه کردم و شما رو از نزدیک ترین زاویه با رازهای تغذیه مادر شیرده آشنا می کنم. بیاید با من همراه باشید تا به زبانی ساده و دوستانه مهندسی تغذیه ی نوزادتون رو یاد بگیریم.
چرا تغذیه مادر شیرده مهم ترین نقش را در وزن گیری نوزاد دارد؟
شاید وقتی نوزاد تازه به دنیا می آید، برایمان سوال پیش بیاید که پس چگونه وزنش هر روز بالا می رود؟ جواب ساده است؛ شیر مادر! شیر مادر غنی ترین منبع تغذیه نوزاد است که متشکل از پروتئین، چربی های سالم، ویتامین ها و مواد معدنی ضروری است. طبق تحقیقات دانشگاه تهران (۱)، ترکیبات شیر مادر مستقیماً تحت تاثیر تغذیه مادر قرار می گیرد. یعنی اگر شما بخواهید بهترین شیر را برای کوچولوتان تولید کنید، باید با تغذیه اصولی خود را همراه کنید. این یعنی بیشتر از غذا خوردن، کیفیت مواد غذایی اهمیت دارد.
غذاهای مفید و موثر برای افزایش وزن نوزاد شیرده
شاید خوراکی هایی که شنیده اید پشت سر هم تکراری باشند، ولی باید بدانی ترکیب درست آن ها می تواند معجزه کند. اول از همه: مصرف مواد پروتئینی مثل گوشت قرمز کم چرب، مرغ و ماهی تازه که انرژی و مواد مغذی لازم برای ساخت شیر را فراهم می کند. دوم، مواد سرشار از چربی های مفید مانند روغن زیتون، گردو و بادام؛ چون انرژی لازم برای نوزاد را مستقیم در شیر منتقل می کنند. نمی شود از غلات کامل و سبزیجات برگ سبز چشم پوشید؛ فولات و آهن موجود در آن ها به رشد بهتر سلول ها و تقویت سیستم ایمنی کمک می کند. در واقع، غذاهای سرشار از نشاسته و پروتئین با هم ترکیب طلایی را برای نوزادتان خواهند ساخت.
نکته من از تجربه شخصی:
یادتان هست که من گفتم خودم مادر شیر ده هستم؟ زمانی که دخترم مدام افت وزن داشت، پزشکش به من توصیه کرد هر روز یک لیوان شیر گرم همراه با عسل و تخم مرغ آب پز شده بخورم؛ باور کنید این ترکیب یک معجزه بود! جذب انرژی و مواد مغذی بدنم بهتر شد و شیرم غنی تر. از آن به بعد وزن بچه به آرامی تثبیت شد و حتی رشد خوبی داشت. پس باور کنید تغذیه شما روی شیرتان تاثیر مستقیم و سریعی می گذارد، فقط کافی است صبور و منظم باشید.
آب و مایعات؛ راز فراموش شده تغذیه مادر شیرده
موقع صحبت از غذا، همه یاد وعده های غذایی می افتیم ولی هوس نمی کنیم درباره نوشیدنی ها حرف بزنیم! در حالی که نوشیدن آب به اندازه کافی، باعث رقیق شدن شیر و کمک به تولید بهینه آن می شود. اگر آب کافی ننوشید، ممکن است حجم شیر کاهش پیدا کند و نوزاد شما انرژی لازم را دریافت نکند. نوشیدنی سالم مثل دمنوش های گیاهی سنتی مثل زعفران یا به لیمو هم در افزایش اشتها و انرژی شما موثر است. مراقب باشید، نوشیدن نوشابه یا چای پررنگ را جایگزین آب نکنید. بدن مادر شیرده مثل موتور یک ماشین حساس است!
اضافه کردن مکمل های غذایی؛ بله یا خیر؟
خیلی از مادران در جستجوی بهبود وزن نوزاد ممکن است به مکمل ها روی بیاورند. ولی یادتان باشد، بهترین مکمل همان غذاهای طبیعی هستند. البته اگر پزشکتان توصیه کرد مکمل های آهن یا کلسیم مصرف کنید، حتماً جدی بگیرید. برخی تحقیقات نشان داده که مصرف ویتامین های گروه ب، امگا ۳ و روی می تواند کیفیت شیر مادر را افزایش دهد(۲). فقط به یاد داشته باشید، روی مکمل ها هم مراقبت کنید و بیش از حد استفاده نکنید تا دچار مشکلات جانبی نشوید.
تغذیه و استرس؛ ترکیب ناخوشایند کاهش وزن نوزاد
این جا می رسیم به یک حس مشترک همه مادرهای شیرده: استرس! می دونید چقدر شنیده ام که می گویند «استرس دارم، بچه خوب شیر نمی خوره؟» واقعاً طبیعیه که این اتفاق بیفتد. استرس مادر با هورمون های بدن بازی می کند و کیفیت شیر را تحت تاثیر قرار می دهد (منبع: سازمان بهداشت جهانی (WHO)(3)). پس اگر در کنار تغذیه خوب، آرامش خودتان را حفظ کنید، خیلی بهتر می توانید شیر غنی تولید کنید. من همیشه به خودم می گفتم: «نان مادر آرام، علم موفقیت بچه هاست!»
نتیجه گیری؛ تغذیه سالم، آرامش و عشق برای رشد نوزاد
خب دوست عزیز، هیچ فرمول جادویی برای افزایش وزن نوزاد جز عشق، صبر و تغذیه صحیح وجود ندارد. غذایی که سرشار از پروتئین، چربی های سالم، و ویتامین ها باشد، همراه با نوشیدن مایعات کافی و حفظ آرامش مادر، بهترین کلید موفقیت شماست. همون طور که پزشکان تایید کرده اند (مرکز تحقیقات تغذیه کشور ایران)(4)، داروها و مکمل ها تنها وقتی مکمل تغذیه صحیح باشند، موثرند وگرنه فقط پول خرج کردن است. پس نگران نباشید، فرمان رشد نوزادتون در دستان شماست، فقط بر خودتان و طبیعت بدن اعتماد کنید.
سوالات پرتکرار (FAQ)
1. بهترین منابع پروتئین برای مادر شیرده چه چیزهایی هستند؟
گوشت قرمز کم چرب، مرغ، ماهی، تخم مرغ، و لبنیات کم چرب بهترین منابع پروتئینی هستند که شیر مادر را غنی می کنند.
2. آیا مصرف چربی های سالم تاثیر مستقیم روی شیر مادر دارد؟
بله، چربی های سالم مانند روغن زیتون، گردو و آووکادو به افزایش کیفیت و انرژی شیر کمک می کنند.
3. چقدر آب باید روزانه مصرف کنم؟
حداقل 8 تا 10 لیوان آب در روز توصیه می شود؛ البته بر اساس نیاز بدن نوشیدن بیشتر هم اشکالی ندارد.
4. مکمل های غذایی برای شیردهی لازم است؟
اگر پزشک تجویز کند مفید است، اما نباید جایگزین تغذیه سالم شوند.
5. استرس چگونه بر شیر مادر تاثیر می گذارد؟
استرس می تواند باعث کاهش کیفیت و حجم شیر شود، پس آرامش مادر اهمیت بالایی دارد.
| موضوع | نکات مهم |
|---|---|
| تغذیه غنی | مصرف پروتئین، چربی های سالم، و سبزیجات برگ سبز |
| مایعات | نوشیدن 8-10 لیوان آب در روز؛ دمنوش های گیاهی مفید |
| مکمل ها | مصرف تنها در صورت نیاز و توصیه پزشک |
| کاهش استرس | حفظ آرامش برای بهبود کیفیت شیر |
| پشتکار و صبر | تغذیه مداوم و درست همراه با صبر مادر برای رشد نوزاد |